چیستHI POT واژه HIPOT یا HI POT مخفف واژه HIGH POTENTIAL است.

چیستHI POT واژه HIPOT یا HI POT مخفف واژه HIGH POTENTIAL است.
برای اینکه بدانیم تست HI POT چیست و چگونه انجام می شود، لازم است در ابتدا تئوری تست HI POT را تشریح کنیم. گاهی اوقات این تست، تست استقامت دی الکتریک نامیده می شود و به منظور تشخیص قدرت عایقی بین حامل های جریان فشار قوی و متعلقات آنها بکار می رود. این تست با اعمال یک ولتاژ بالا به هادی ها و متعلقات آنها انجام می گیرد و میزان جریان نشتی جاری شده بین عایق اندازه گیری می شود. بر طبق نظریه اگر یک مقدار ولتاژ بالاتر از ولتاژ نامی هادی به عایق اعمال گردد و بدون اینکه شکست (که نتیجه آن جریان نشتی بزرگی می باشد) اتفاق بیفتد، آنرا تحمل کند آنگاه هادی مورد تست در شرایط کار نرمال خود بدون هیچ مشکلی راه اندازی می گردد. این تست بر روی کابل های ولتاژ بالا و باسبار ها صورت می گیرد.
تست HI POT با نشان دادن میزان جریان نشتی ، نشان می دهد که آیا شکست دی الکتریک در مجموعه هادی وجود دارد یا نه؟ ذکر این نکته ضروری است که در برخی شرایط از بهترین عایق ها هم می تواند مقداری جریان عبور کند.  گاهی اوقات ممکن است با اعمال ولتاژی کمتر از ولتاژ نامی نیز مقدارکمی جریان نشتی وجود داشته باشد. این جریان نشتی می تواند ناشی از عواملی مانند ظرفیت خازنی عایق، مقاومت عایق، پدیده کرونا و تاثیرات الکتروشیمیایی باشد. اما  اگر کابل یا مجموع هادی مورد تست، آسیب دیده یا زدگی داشته باشد، مقدار جریان نشتی بسیار زیاد خواهد بود.و این امر میتواند به شخصی که در نزدیکی محل آسیب دیده قرار گرفته است، صدمه وارد نماید. اگر در فرایند ساخت کابل یا در بقیه مراحل مانند حمل و نقل، کابل کشی ، مفصل زنی ، سر کابل زنی و ... آسیبی به کابل و عایق آن وارد شده یا منفذ یا ناخالصی در کابل وجود داشته باشد ، احتمال صدمه دیدن آن قسمت از کابل در حالتی که در سرویس است، در اثر نشت جریان وجود دارد; و به کابل و تاسیسات آسیب های جبران ناپذیری وارد می گردد. و تست HI POTبهترین راه تشخیص موارد فوق می باشد. این تست می تواند عایق کم، سوراخ بودن کابل، پیچش ناکافی سیم (هادی کابل)، له شدگی کابل و... را نیز تشخیص دهد.
مشخصات تست HI POT
این تست می تواند با اعمال ولتاژ AC یا DC انجام گیرد. تست با هر کدام از روشهای اعمال ولتاژ (DC , AC) مزایا و معایب خاص خود را داراست. و در واقع به تجهیز مورد تست وابسته است.
مزایای تست DC    مزایای تست AC
این تست با یک سطح جریان بسیار کوچک، مصرف توان کمتر و خطر کمتر برای اپراتور انجام می گیرد.
جریان نشتی اندازه گیری شده، تصویر واقعی تری از جریان واقعی است.
برای تست برخی از مدارها که در آنها از دیود، خازن و ... استفاده شده است ، فقط از این روش می توان استفاده کرد به علت تغییر مرتب پلاریته شکل موج اعمالی، نیازی به افزایش آهسته ولتاژ نیست.
پس از اتمام تست نیازی به تخلیه الکتریکی تجهیز مورد تست نیست.
این تست در هر دو پلاریته به عایق استرس اعمال می کند.
 
                 شکل فوق تصویری از یک دستگاه HI POT که هم در روش ACو هم در روش DC کاربرد دارد را نشان می دهد.
تفاوت بین شکل موج های AC وDC ما را مجبور به اعمال روشهای متفاوت برای انجام تست می کند. اصول انجام تست با روشهای فوق یکسان است و کافیست اپراتور رابطه بین شکل موج DC و معادل AC آنرا محاسبه کند.شکل موج AC غالباً به صورت مقدار موثر(RMS : Root Mean Squared) بیان می شود. توسط این مقدار موثرAC، مقدار انرژی موثر مشابهی مانند شکل موج DC در یک ولتاژ مشابه فراهم می شود.به عنوان مثال مقدار انرژی موثر یک منبع 25 ولت DC و یک منبع ولتاژ AC با مقدار ولتاژ موثر 25 ولت مشابه است.
مقدار کمی شکل موج RMS در برق AC در نقطه Peak شکل موج سینوسی به مراتب بیشتر است. در حقیقت بین ولتاژ پیک اندازه گیری شده و مقدار RMS رابطه زیر وجود دارد:
Vpeak =√2 * Vrms
از آنجا این تست همواره با خطر همراه است، قبل از انجام تست لازم است برای ایمنی بیشتر شخص و تجهیزات تدابیری اندیشیده شود. و برای انجام تست طبق دستورالعمل کارخانه سازنده آن دستگاه خاص عمل گردد.  
روش انجام این تست طبق استاندارد IEC 502-2ویرایش 5-1998 به صورت زیر است:
تست DC: توسط دستگاه HI POT یک ولتاژ  DCمعادل چهار برابر ولتاژ نامی فاز، به مدت 15 دقیقه به کابل ها اعمال می گردد. در صورت سلامت کابل یا تجهیز مورد تست، میزان جریان نشتی ماکزیمم نباید از 5 mA بیشتر شود (3.5 mA rms).
برای یک کابل سه Core مطابق شکل عمل می شود. (دو تا از Core-ها، اسکرین و آرمور کابل به هم وصل شده و زمین می شوند.) این عمل در مراحل بعد برای بقیه Core- ها نیز بکار می رود.
ولتاژ فوق را باید به تدریج اعمال نمود.(حدود دو دقیقه)
تست AC: در روش AC تست HI POT به دو روش صورت می گیرد:
1-     به مدت 5 دقیقه ولتاژی معادل ولتاژ خط (فاز به فاز) بین یکی از هادی ها و شیلد و دیگر هادی ها اعمال می شود.
2-     ولتاژی برابر با ولتاژ نامی، به مدت 24 ساعت و همانند شرایط بهره برداری به کابل اعمال می گردد.

اندازه گیری صحت سنجش فشار در سیستم های خلأ

اندازه گیری صحت سنجش فشار در سیستم های خلأ

برای اولین بار در کشور امکان اندازه گیری صحت سنجش فشار در سیستم های خلأ فراهم شد امکان ارزیابی صحت فشار اندازه گیری شده در سیستم های خلأ، با کسب توانمندی کالیبراسیون خلأسنج های پیرانی در جهاد دانشگاهی صنعتی شریف، فراهم شد علی اصغر زواریان در گفتگو با خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران، با بیان این مطلب افزود: کسب این توانمندی، گام مهمی در غلبه بر بخشی از تحریم ها علیه کشورمان است. عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف در ارتباط با صحت اندازه گیری گفت: اندازه گیری و اطمینان از صحت عملکرد خلأسنج ها همواره یکی از دغدغه های موجود در فعالیتهای علمی بوده و کالیبراسیون در آن نقش اساسی دارد. هم اکنون توسعه فناوری در کشور ما نیازمند توسعه آزمایشگاه های مرجع کالیبراسیون است. وی در این زمینه افزود: چون در بیشتر آزمایش­های فیزیکی به محیط­های خلأ نیازمندیم، بنابراین تکنیک خلأ و روش های ایجاد آن و همچنین صحت سنجش آن در سیستم های خلأ از اهمیت زیادی برخوردار است. زواریان به صحت اندازه گیری خلأ در سیستم های خلأ ، به عنوان یکی از نیازهای صنایع وابسته به خلأ اشاره کرد و افزود : بسیاری از پژوهش های مرتبط با فناوری نانو، با استفاده از سیستم های خلأ انجام می شود، بطوریکه برای اندازه گیری میزان خلأ ، به هر اندازه که دستگاه خلأسنج پیرانی بهتر کالیبره شده باشد ، پژوهشگر نتایج معتبرتری را دریافت خواهد کرد. مدیر گروه پژوهشی فناوری خلأ دربارۀ کاربردهای فناوری خلأ افزود : این تکنولوژی یکی از تکنولوژیهای مادر بوده و خلأ یک علم کاربردی بنیادی است که هر کشوری برای آنکه بتواند در مسیر پیشرفت و صنعتی شدن قدم بردارد و به سایر فناوری های مهم ازجمله میکروالکترونیک ، نانو ، لیزر ، صنایع MEMS دست یابد ، ناگزیر از در اختیار داشتن این تکنولوژی به طور کامل می باشد. وی با اشاره به کاربردهای تکنولوژی خلأ گفت: از این تکنولوژی به شکل های مختلف در پژوهش ها و صنایع گوناگون استفاده می شود و در بعضی موارد خلأ به طور دائم در دستگاه باقی می ماند ، مثل لامپها ، لوله های تخلیه الکتریکی ، برخی لیزرها ، لامپهای اشعه کاتدی ، لامپ های رادیویی و غیره . در مواردی هم این فناوری در سیستم هایی کاربرد دارد که خلأ تنها برای مدتی معین به منظور انجام فرآیندی به وجود می آید . همچنین اندازه گیری خلأ در تجهیزات هواشناسی ، هواپیما ، خودرو ، موشک ، ماهواره ، بالن‌های هواشناسی ، میکروالکترونیک ، لیزر، صنایع نظامی و هوافضا از دیگر کاربردهای فناوری خلأ است. عضو هیأت علمی جهاددانشگاهی صنعتی شریف در پاسخ خبرنگار دانشگاهی باشگاه خبرنگاران مبنی بر اینکه این دستگاه تولید انبوه دارد یا خیر افزود : این دستگاه نیازی به تولید انبوه ندارد و علت آن مرجع بودن دستگاه است ، تمام خلأسنج های پیرانی موجود در کشور را می توان با مراجعه به جهاد دانشگاهی صنعتی شریف توسط این دستگاه کالیبره کرد . این واحد برای اولین بار در کشور خدمات کالیبراسیون فشارسنج پیرانی را در محدوده 1-10 تا 3-10 تور با استفاده از سنجه مک لئود ارائه می نماید. مدیر گروه پژوهشی خلأ جهاد دانشگاهی صنعتی شریف در این زمینه گفت : سنجه مک لئود قدیمی ترین و دقیق ترین خلأسنج مطلق می باشد که همچنان تا امروز به عنوان یک ابزار مرجع برای کالیبره کردن دیگر ابزارهای اندازه گیری خلأ مورد استفاده قرار می گیرد. علی اصغر زواریان افزود : این خلأسنج در سال 1874 توسط H.G.McLeod اختراع شد و از نظر تئوری می تواند برای اندازه گیری فشار در محدوده 1-10 تا 7-10 تور مورد استفاده قرار گیرد ولی در عمل این وسیله برای گازهای پایدار در تمام محدوده 1-10 تا 3-10 تور قابل استفاده است و پایین تر از این فشار، اندازه گیری تنها به صورت کیفی انجام می شود.

تاریخ: ۱۳۹۲/۱۱/۷